Szkoła wobec rewolucji technologicznej – jak wykształcić młode pokolenie “odporne” na sztuczną inteligencję i wyzwania przyszłości.
Szkoła, jaka jest, każdy widzi. Słabo opłacana, mająca poczucie niedocenienia kadra nauczycielska z jednej strony, przeciążeni uczniowie, którzy żyją pod presją kolejnych egzaminów – z drugiej, z trzeciej otoczenie szkoły: rodzice, samorząd, kuratorium. A nad tym wszystkim – dyrektor, balansujący pomiędzy niejednokrotnie niespójnymi oczekiwaniami różnych grup interesariuszy. Czy może być inaczej? W Instytucie Humanites – Człowiek i Technologia, wierzymy, że tak. Dlatego kilkanaście lat temu powołaliśmy do życia APLO, czyli Akademię Przywództwa Liderów Oświaty – pierwszy w Polsce program rozwoju przywództwa dedykowany osobom zarządzającym w oświacie, aby dyrektor, nie był sprowadzony do roli administratora, ale miał zdolność mądrego kształtowania pracy szkoły i łączenia różnych stron – wobec jednego celu – wiedzy, postaw i umiejętności, w które będą wyposażeni młodzi ludzie w szybko zmieniającym się świecie
Akademia Przywództwa Liderów Oświaty (APLO), to do tej pory czternaście edycji innowacyjnego programu rozwoju przywództwa w edukacji, opartego o pracę z doświadczonymi wykładowcami z zakresu biznesu, psychologii, socjologii i pedagogiki. Wzięło w nim udział blisko 700 dyrektorek i dyrektorów szkół z całej Polski. Nabytą wiedzę wykorzystują, zarządzając kształceniem już ponad 1,5 mln uczniów i uczennic. APLO to także największy w Polsce program mentoringowy łączący świat biznesu i edukacji, angażujący blisko 500 osób z najwyższej kadry zarządzającej z biznesu. Kilkuset mentorów i mentorek z biznesu dzieli się z liderami oświaty, jak wykorzystać metody wypracowane w swoim środowisku, aby uczynić szkołę miejscem, które przygotowuje nie tylko do kolejnego testu, ale również, we współpracy z rodzicami, przygotowuje do samodzielnego, dobrego życia, rozwija myślenie, kreatywność, wewnątrzsterowność i odpowiedzialność.
– „Szkoła to rodzaj firmy, ale działa z tak dużą ilością ograniczeń, że po niektórych spotkaniach z dyrektorami jednostek edukacyjnych wracałem z ulgą do tzw. zwykłych problemów biznesowych. Jednak zamiast narzekać, powinniśmy dołożyć swoją cegiełkę tam, gdzie jej brakuje” – stwierdza Marcin Iwiński, współzałożyciel CD Projekt oraz mentor Akademii Przywództwa Liderów Oświaty (APLO) Instytutu Humanites, który wywołał w Polsce systemowo temat przywództwa w edukacji. “To przez szkoły w ramach systemu edukacji przechodzą przyszli pracownicy. Patrząc szerzej, lepsza jakość szkół, to lepiej wykształceni przyszli obywatele i wyższy poziom społeczeństwa. Dlatego włączyłem się w projekt i gorąco zachęcam innych przedsiębiorców i menedżerów do podzielenia się swoją praktyczną wiedzą biznesową z dyrektorami szkół” – dodaje Marcin Iwiński.
Aleksandra Sierakowska, przedsiębiorca, mentorka APLO, członek Kręgu Inwestorów Społecznych uważa, że „prowadzenie szkoły można porównać do prowadzenia firmy, w której poszczególni liderzy powinni mieć dostęp do najnowszej wiedzy z dziedziny zarządzania firmą, motywowania pracowników, rozwiązywania konfliktów, prowadzenia projektów inwestycyjnych, zarządzania zmianą”.
Monika Nachyła z Abris Capital Partners, Partnera APLO, jest pewna, że „dzięki współpracy przedstawicieli tych dwóch ekosystemów, szkoła będzie mogła faktycznie lepiej odpowiadać na przyszłe potrzeby społeczne i rynku pracy w gospodarce 4.0. Umiejętności zarządcze, nad którymi dzięki najwyższej klasy wykładowcom pracują uczestnicy APLO, to te same narzędzia, których oczekujemy od menedżerów. Dzięki ich zastosowaniu, dyrektor szkoły, czyli właśnie lider jednostki edukacyjnej oraz jego praca, może mieć ogromny wpływ na setki młodych ludzi, którzy za kilka lat trafią do biznesu.”
Liderzy edukacji wobec wyzwań współczesności
Założenia APLO są dzisiaj szczególnie aktualne. Na naszych oczach dzieje się rewolucja technologiczna, rozwija się sztuczna inteligencja. Świat staje się coraz bardziej skomplikowanym miejscem, a przygotowanie młodych ludzi do sprawnego radzenia sobie w tej nieoczywistej i zmiennej rzeczywistości to ogromne wyzwanie dla placówek edukacyjnych. Jak kształcić w dzieciach kompetencje przyszłości?
Kompetencje przyszłości wg Instytutu Humanites to nie partykularna wiedza, która szybko się dezaktualizuje i wymaga ciągłego rozwoju, ale cechy, które pozwalają człowiekowi na adaptację do nowych warunków i podejmowanie dobrych wyborów. Na co należy zwracać szczególną uwagę? Poczucie własnej wartości, samodzielność, wytrwałość, pasja poznawcza i zdolność uczenia się, umiejętność dostrzegania błędów, które popełniamy i wyciągnięcia z nich wniosków, chęć brania odpowiedzialności, krytyczne myślenie, umiejętność komunikacji i współpracy. Aby wykształcić takie cechy potrzebne jest dobre środowisko i mądra szkoła, ponieważ to właśnie przykłady pociągają. Dlatego Instytut Humanites zaproponował jako rozwiązanie program rozwoju umiejętności przywódczych dla dyrektorek i dyrektorów szkół. “Wierzmy, że to oni decydują o tym, jaka jest szkoła. Ja sama wierzę, że mądre przywództwo w polskich szkołach może być kołem zamachowym zmiany całego systemu edukacji, bo fundamentem szkoły są relacje mistrz-uczeń. Ale co ważne w dzisiejszym świecie, taki typ mistrza, który sam nie wychodzi z roli ucznia” – mówi Zofia Dzik, pomysłodawczyni i organizatorka Akademii Przywództwa Liderów Oświaty.
Szkoła wobec rewolucji technologicznej
Już dzisiaj słyszymy o uczennicach i uczniach, którzy pozwalają, aby zadaną pracę domową wykonał za nich ChatGTP. Jaka jest rola szkoły w rzeczywistości, w którą wkroczyła sztuczna inteligencja? Powinna uczyć wychowanków mądrego korzystania z tej i innych technologii, a także uruchamiać w nich krytyczne myślenie, które pozwoli im z rozwagą podchodzić do oferowanych przez nie możliwości. Musimy też pamiętać, że jak każda przełomowa technologia, również i ta pogłębia przepaść pomiędzy zdolnością człowieka do adaptacji a tempem zmian. To przemęczenie, przebodźcowanie i brak nadążania przejawia się w skali wyzwań dotyczących zdrowia fizycznego i psychicznego, gdzie w ostatnich latach co drugi młody człowiek w wieku do 24 lat doświadcza samotności lub depresji. Dzieci to szczególnie wrażliwi obywatele, którzy w taką przepaść mogą łatwo wpaść. Dobra szkoła to taka, która ich przed tym uchroni.
Dyrektorki i dyrektorzy szkół wobec APLO
Dzisiejsze tempo rozwoju nowych technologii każe po raz kolejny namyślić się nad tym, jakich kompetencji dzisiejsze dzieci będą potrzebować w przyszłości jako już dorośli ludzie. Jak wychowywać uczniów na świadome, ciekawe świata i ludzi, przedsiębiorcze, kreatywne, autonomiczne jednostki. Takie, które będą potrafiły kochać i przyjmować miłość. Otwarte na konieczność, ale i przyjemność nieustającej nauki. Niezależnie myślące, odpowiedzialne i proaktywne. Dla kadry pedagogicznej jest to prawdziwe wyzwanie.
Ogromną pomocą jest wymiana doświadczeń pomiędzy dyrektorami szkół różnych typów i poziomów oraz czerpanie dobrych praktyk w zakresie zarządzania z biznesu, dzięki czemu łatwiej jest elastycznie reagować na wyzwania i podejmować odważne decyzje.
Dyrektorzy i dyrektorki, którzy podjęli wyzwanie samorozwoju w programie APLO, dostrzegają ogromny wpływ tego procesu na zarządzane przez siebie placówkami. Oddajmy im głos:
„Już na pierwszych zajęciach, podczas których mogłam lepiej poznać siebie, trafiło do mojej świadomości, że aby lepiej uczyć, lepiej pracować z młodzieżą, trzeba też lepiej znać siebie i dawać sobie przyzwolenie na pokonywania własnych ograniczeń” – Małgorzata Kułaczkowska, CLVI LO Integracyjne “Przy Łazienkach Królewskich” w Warszawie
APLO zachęciło mnie do odważnego podejmowanie decyzji i sięgania po “niemożliwe”, a w efekcie na większą moc sprawczą. Wdrażamy ciekawe projekty. Szkoła powiększyła się o halę sportową i nowe skrzydło, zaczęliśmy pracować w systemie jednozmianowym. – Anna Gołygowska, SP 141, Warszawa Praga – Południe
Projekt Akademii Przywództwa Liderów Oświaty (APLO) znacząco wpłynął na moje życie zawodowe, w zasadzie pokazał, że w pracy najpierw liczy się człowiek, a dopiero później dyrektor czy pracownik. Do dziś kieruję się tą zasadą i nigdy nie zawiodłam się na niej. Nie ma edukacji bez relacji. Te słowa zapadły mi w głowie na stałe podczas pierwszej edycji APLO. Dziś stanowią w praktyce motto mojej szkoły. – Agnieszka Żak, Dyrektor Zespołu Szkół im. Jana Kasprowicza w Jelczu-Laskowicach
APLO to pierwszy w Polsce program rozwoju przywództwa w edukacji. Przyczynił się do uruchomienia systemowej zmiany oświaty w tym obszarze. Program kształci dyrektorów szkoły na poziomie zarezerwowanym do tej pory dla najwyższej kadry zarządzającej z biznesu.
Instytut Humanites pozyskuje środki na program od prywatnych mecenasów i mecenasek oraz firm i organizacji, Także za pośrednictwem Patronite i ze sprzedaży biletów na doroczną Konferencję Humanites dla Liderów Biznesu – “Spójne Przywództwo. Człowiek i Technologia” oraz ze środków samorządowych. Organizatorom Akademii szczególnie zależy na wsparcie rozwoju dyrektorów z małych i średnich miejscowości.
APLO to część dużo szerszego krajobrazu działań kreowanych przez Instytut Humanites – Człowiek i Technologia. Obok programu dla liderów oświaty, Humanites sprawuje także pieczę nad Centrum Etyki Technologii, organizuje coroczne konferencje dla liderów biznesowych, a także odpowiada za globalny ruch na rzecz zmiany kultury pracy i życia Dwie Godziny dla Rodziny | dla Człowieka. Ten rozstrzał nie jest przypadkowy. Żaden z tych obszarów – rodzina, edukacja, biznes, praca, technologia – nie istnieje w próżni. Wszystkie wpływają na siebie nawzajem, a tym samym – na funkcjonującego w ich przestrzeni człowieka. Żeby to zobrazować, prezes Instytutu Humanites Zofia Dzik stworzyła tzw. model wioski, pokazujący, że życie jednostek i społeczeństw toczy się na przecięciu czterech dużych obszarów: Rodziny, Biznesu i Pracy, Edukacji oraz Kultury i Mediów. Tylko działając w nich wszystkich, a także rezygnując z myślenia silosowego i dostrzegając ich wzajemny wpływ, możemy osiągnąć efekt w postaci wychowywania i prowadzenia przez życie szczęśliwych, samodzielnie myślących, jednocześnie odpornych i wrażliwych, dobrze przystosowanych do rzeczywistości ludzi.
Partnerzy APLO, to prywatni mecenasi i mecenaski oraz firmy i organizacje: Abris Capital, Nexera, Polska Rada Biznesu, Rzeczpospolita, Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń, Fundacja PFR, Krąg Inwestorów Społecznych Humanites. Organizatorem i koordynatorem Akademii Przywództwa Liderów Oświaty jest Instytut Humanites.
Kontakt z mediami
Katarzyna Lorenz
Dyrektor komunikacji i PR Instytutu Humanites.
e-mail: katarzyna.lorenz@humanites.pl
tel.: +48 505 017 957